VT Görsel Muayenesi

Tahribatsız Muayene (NDT) yöntemleri arasında en temel ve en yaygın kullanılan tekniklerden biri olan VT Görsel Muayenesi, bir malzeme veya ekipmanın yüzeyinde gözle görülebilir kusurların tespit edilmesini amaçlayan kritik bir kontroldür. Bu yöntem, herhangi bir parçaya zarar vermeden; çatlak, deformasyon, aşınma, korozyon, yüzey hatası, yanlış montaj gibi pek çok kusurun tespit edilmesini sağlar.

1. VT Görsel Muayenesinin Amacı

Görsel muayenenin ana hedefi, ekipman veya parçanın çalışma güvenliğini ve kullanım ömrünü etkileyebilecek tüm yüzey hatalarını erken aşamada belirlemektir. Bu sayede, hem işletme güvenliği artırılır hem de büyük arızaların oluşmadan engellenmesiyle maliyet avantajı sağlanır.

2. Hangi Alanlarda Kullanılır?

VT Görsel Muayenesi, endüstrinin hemen her alanında uygulanabilir. En çok kullanıldığı sektörler şunlardır:

• Basınçlı kaplar

• Kaynaklı imalatlar

• Kaldırma ekipmanları

• Çelik konstrüksiyonlar

• Isı değiştiriciler ve boru hatları

• Makine parçaları, döküm ve dövme ürünler

• Enerji tesisleri (termal, hidroelektrik, rüzgâr, nükleer)

Gözle görülebilir her kusur, daha ileri bir NDT yöntemine gerek kalmadan bu aşamada tespit edilebilir.

3. Muayene Nasıl Yapılır?

Görsel muayene uygulaması, belirli bir prosedüre ve standartlara göre gerçekleştirilir. Genellikle EN ISO 17637, ASME, AWS D1.1 gibi standartlar temel alınır.

Aşamalar:

1) Yüzey Hazırlığı

Muayene edilecek yüzeyin temiz olması esastır. Yağ, pas, boya kalıntısı, kir, çapak veya kaynak cürufu varsa uzaklaştırılır.

2) Işıklandırma

Muayene ortamında en az 500 lx ışık gereklidir. Kritik yüzeylerde bu değer daha yüksek tutulur. Gerekirse ek ışık kaynakları kullanılır.

3) Gözle Kontrol

Uzman personel yüzeyi dikkatle inceler ve aşağıdakilere bakar:

• Çatlaklar

• Aşınma ve korozyon izleri

• Gözenek ve yüzey çukurları

• Seviyesiz kaynak dikişleri

• Yanma çentikleri

• Bozuk birleşimler

• Geometrik sapmalar

• Ters kaynak, eksik nüfuziyet veya sarkma

Gözle muayene gerekirse büyüteç, boroskop, ayna, cetvel, kaynak mastarı gibi yardımcı ekipmanlarla desteklenir.

4) Ölçüm Kontrolleri

Kritik bölgelerde:

• Dikiş yüksekliği

• Kenar mesafeleri

• Penetrasyon

• Pürüzlülük

• Çapak kontrolü

gibi ölçümler yapılabilir.

5) Raporlama

Tespit edilen tüm kusurlar fotoğraflanır, kayıt altına alınır ve standartlara göre değerlendirilir.

4. VT Görsel Muayenesinin Avantajları

• En hızlı muayene yöntemidir.

• Maliyeti düşüktür.

• Hazırlık süresi kısadır.

• Parçaya zarar vermez.

• Çoğu hatayı erken aşamada ortaya çıkarır.

• Diğer NDT yöntemlerinden önce mutlaka uygulanması önerilir.

5. Uygulayıcı Yetkinliği

VT muayenesi, yalnızca eğitimli ve yetkilendirilmiş personel tarafından yapılmalıdır. Genelde:

• TS EN ISO 9712 VT Seviye 1–2–3

• ASNT SNT-TC-1A

standartlarına göre sertifikasyon aranır.

6. Sonuç

VT Görsel Muayenesi, endüstriyel ekipmanların güvenliği, verimliliği ve uzun ömürlü çalışması için temel bir kontrol yöntemidir. Diğer tahribatsız muayene yöntemlerine geçmeden önce uygulanarak hem maliyet hem de zaman kazandırır. Sürecin doğru yürütülmesi, ekipmanların işletme performansını doğrudan etkiler.