Testere Tezgahı Muayenesi

Testere tezgâhları, metal, ahşap veya diğer malzemelerin kesim işlemlerinde kullanılan, imalat atölyeleri ve endüstriyel tesislerde yaygın olarak yer alan yüksek riskli iş ekipmanlarıdır. Şerit testere, daire testere, soğuk kesim testeresi, dikey testere, yatay testere gibi birçok farklı model bulunur ve hepsi yüksek devirle çalışan kesici elemanlara sahiptir.

Bu nedenle Testere Tezgahı Muayenesi, tezgâhın mekanik parçalarının, kesici ekipmanlarının, güvenlik korumalarının, elektriksel sistemlerinin ve çalışma performansının uluslararası standartlara uygun şekilde kontrol edilmesini kapsayan kritik bir periyodik inceleme işlemidir.

1. Testere Tezgahı Muayenesinin Amacı

Muayenenin temel hedefleri:

• Kesme işleminin güvenli ve doğru yapılmasını sağlamak

• Kesici bıçağın (şerit/disk) montaj, gergi ve durumunu kontrol etmek

• Titreşim ve balans problemlerini tespit etmek

• Elektriksel güvenliği ve izolasyon değerlerini doğrulamak

• Operatör güvenlik ekipmanlarının doğru çalıştığını kontrol etmek

• Bıçak koruyucuları ve acil stop sistemlerinin çalışmasını test etmek

• Makine arızalarını ve iş kazalarını en aza indirmek

Doğru kontrol edilmeyen testere tezgahları ciddi yaralanmalara ve yüksek maliyetli duruşlara yol açabilir.

2. Muayene Kapsamında Kontrol Edilen Bileşenler

Testere tezgâhlarının kontrolü mekanik, elektriksel ve güvenlik unsurlarını içerir:

1) Mekanik Aksam ve Yapısal Kontroller

• Tezgâh gövdesi ve iskelet yapısı

• Tabla ve kızak mekanizmaları

• Kayış, kasnak ve redüktör

• Bıçak (şerit veya disk) montaj yüzeyleri

• Kızakların paralellik durumu

• Gergi mekanizması

2) Kesici Bıçak (Şerit/Disk) Kontrolleri

• Bıçağın fiziksel durumu (çatlak, kırık, aşınma)

• Diş yapısı kontrolü

• Şerit testere bıçak gergi ayarı

• Disk testere balans testi

• Bıçağın merkezleme durumu

• Yatak rulman kontrolü

3) Elektriksel Sistem Kontrolleri

• Motor bağlantıları

• Şalter, kontaktör ve sigortalar

• Elektrik izolasyonu

• Motor akım değerleri

• Acil stop sistemi

• Kablo ve kablo tavası durumu

4) Soğutma ve Yağlama Sistemleri

(Soğuk kesim testereleri için)

• Soğutma sıvısı pompası

• Hortum bağlantıları

• Sıvı seviyeleri

• Nozul çalışması

5) Güvenlik Donanımları

• Bıçak koruyucu kapaklar

• Çip siperlikleri

• El koruma alanları

• Kapı switchleri

• İki el ile çalışma modu (varsa)

• Acil stop butonu

6) Titreşim ve Gürültü Kontrolleri

• Motor rulman durum testi

• Bıçak balansı

• Kayış ve kasnak titreşimleri

• Tezgâh genel gürültü seviyesi ölçümü

3. Testere Tezgahı Muayenesi Nasıl Yapılır?

Muayene ulusal ve uluslararası standartlara göre yapılır:

• TS EN 1870 – Testere Tezgahı Güvenlik Standartları

• TS EN 60204 – Makine Elektrik Güvenliği

• İş Ekipmanları Yönetmeliği

1) Görsel Kontrol

• Bıçağın fiziksel durumu

• Kızakların yüzey durumu

• Kayış ve kasnaklar

• Elektrik panosu

2) Hassasiyet Testleri

• Bıçak paralellik testi

• Tabla paralelliği

• Kesme açısı doğrulama

• Komparatör ile bıçak salınım testi

3) Elektriksel Testler

• İzolasyon ölçümü

• Topraklama kontrolü

• Kaçak akım testi

• Motor akım değerlerinin kontrolü

4) Titreşim Testi

• Bıçak salınım analizi

• Motor ve kayış titreşimi

• Denge ve balans sorunlarının tespiti

5) Güvenlik Testleri

• Acil stop butonunun devreye girme süresi

• Kapı switchlerinin çalışması

• Bıçak koruyucularının kontrolü

• Güvenlik bariyerleri

6) İşlevsel Testler

• Devir geçişleri

• Kesme performansı

• Gergi ayarı kontrolü

7) Raporlama

Hazırlanan raporda:

• Ölçüm sonuçları

• Uygunsuzluklar

• Risk analizleri

• Fotoğraflı bulgular

• Tavsiye edilen bakım işlemleri

detaylı şekilde sunulur.

4. Testere Tezgahı Muayenesinin Avantajları

• Kesme işlemlerinde doğruluk ve kalite sağlar

• Bıçak kırılması ve iş kazalarını önler

• Makine ömrünü uzatır

• Titreşim ve balans problemlerini azaltır

• Elektriksel arızaların önüne geçer

• Yasal gerekliliklerle tam uyum sağlar

• Operatör güvenliğini maksimum düzeye çıkarır

5. Yasal Gereklilik

Türkiye’de testere tezgâhlarının periyodik kontrolü:

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

kapsamında yılda bir kez yapılması zorunludur.

6. Sonuç

Testere Tezgahı Muayenesi, kesici bıçağın, motorun, mekanik aktarma elemanlarının ve güvenlik donanımlarının detaylı olarak incelenmesini kapsayan kritik bir kontrol sürecidir. Düzenli muayene; hem operatör güvenliğini sağlar hem de temiz, doğru ve verimli kesim operasyonlarını garanti altına alır.

Bıçak kırılması, mekanik arızalar ve güvenlik açıkları minimuma iner, makine ömrü uzar.