Gürültü Ölçümü

Gürültü ölçümü, çalışma ortamındaki ses seviyelerinin çalışan sağlığı açısından güvenli olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan teknik bir değerlendirme işlemidir. Endüstriyel tesisler, fabrikalar, atölyeler, inşaat alanları, üretim hatları, makine bölgeleri, ofisler ve açık alanlarda gürültü maruziyeti çalışanların performansını, konsantrasyonunu ve işitme sağlığını doğrudan etkiler.

Yüksek gürültü seviyeleri; işitme kaybı, kulak çınlaması, stres, dikkat dağınıklığı ve iş kazaları gibi önemli riskler barındırır.

Gürültü Ölçümü, ortamda oluşan sürekli, darbeli (impuls) ve değişken ses seviyelerinin uluslararası standartlara göre ölçülerek değerlendirilmesini sağlayan profesyonel bir çalışma ortamı analizidir.

1. Gürültü Ölçümünün Amacı

Gürültü ölçümünün temel hedefleri:

• Çalışanların maruz kaldığı gürültü seviyesini belirlemek

• İşitme sağlığı üzerinde risk oluşturabilecek alanları tespit etmek

• Ortam seslerinin yasal sınır değerlere uygunluğunu değerlendirmek

• Gürültü kaynaklarını belirleyerek kontrol ve iyileştirme önlemlerini oluşturmak

• İş kazası risklerini azaltmak

• Gerekli durumlarda kişisel koruyucu donanım kullanımını planlamak

Aşırı gürültü; fiziksel, psikolojik ve iş güvenliği açısından ciddi olumsuzluklara neden olabilir.

2. Gürültü Ölçümünde Kontrol Edilen Türler

Gürültü ölçümünde çeşitli ses türleri analiz edilir:

1) Sürekli Gürültü

• Makine ve ekipmanların durmaksızın ürettiği sabit gürültüler.

• Örnek: kompresör, fan, motor, üretim hattı.

2) Darbeli (Impuls) Gürültü

• Kısa süreli ve ani yükselen sesler.

• Örnek: çekiçleme, pres makineleri, metal çarpışmaları.

3) Değişken (Frekanslı) Gürültü

• Sürekli değişen frekans ve şiddete sahip gürültüler.

• Örnek: testere, taşlama, CNC tezgâhları.

4) Ofis Gürültüsü

• Konuşma düzeyi, cihaz sesleri, klavye gürültüsü gibi düşük seviyeli ama dikkat dağıtıcı sesler.

3. Gürültü Ölçümünde Kullanılan Parametreler

Ölçümler aşağıdaki standart parametrelere göre değerlendirilir:

• dBA (A-weighted sound level)

• Leq (eşdeğer gürültü seviyesi)

• Lmax (maksimum gürültü seviyesi)

• Lmin (minimum gürültü)

• Peak değer (ani ses patlaması)

• 8 saatlik günlük gürültü maruziyeti (LEX,8h)

4. Gürültü Ölçümü Nasıl Yapılır?

Gürültü ölçüm süreci ulusal ve uluslararası standartlara uygun şekilde gerçekleştirilir:

• TS 2607 ISO 1996 – Ortam Gürültü Ölçüm Standardı

• TS EN ISO 9612 – İşyerlerinde Gürültü Maruziyetinin Ölçülmesi

• İş Hijyeni Ölçüm ve Değerlendirme Yönetmeliği

1) Ölçüm Planlaması

• Gürültü kaynaklarının belirlenmesi

• Çalışma alanı haritasının çıkarılması

• Kritik bölgelerin tespiti

2) Ortam Gürültü Ölçümü

• Ses seviye ölçer cihazı kullanılır

• Farklı noktalarda ölçümler alınır

• Leq, Lmax, Lmin değerleri kaydedilir

3) Kişisel Gürültü Maruziyeti Ölçümü

• Çalışanın üzerinde “kişisel dozimetre” bulunur

• 8 saatlik maruziyet (LEX,8h) hesaplanır

• En doğru gerçek maruziyet ölçümü sağlanır

4) Frekans Analizi (Gerekirse)

• Gürültü kaynaklarının frekans dağılımı incelenir

• Gürültü kontrolü için en uygun akustik çözümler belirlenir

5) Raporlama

Hazırlanan raporda:

• Ölçüm sonuçları

• Standartlara uygunluk değerlendirmesi

• Gürültü maruziyet hesaplamaları

• Gürültü haritası

• Risk seviyeleri

• Önerilen iyileştirme ve kontrol yöntemleri

yer alır.

5. Gürültü Ölçümünün Avantajları

• İşitme kaybı ve kulak çınlaması riskini azaltır

• Çalışan sağlığını korur

• Gürültü kaynaklarını doğru şekilde tespit eder

• Kişisel koruyucu donanım ihtiyacını belirler

• İş güvenliği yönetmeliklerine tam uyum sağlar

• Verimliliği ve konsantrasyonu artırır

6. Yasal Gereklilik

Türkiye’de gürültü ölçümleri:

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik

kapsamında düzenli olarak yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

Maruziyet sınır değerleri:

• LEX,8h = 87 dB (Sınır değer)

• LEX,8h = 85 dB (Eylem değeri – üst seviye)

• LEX,8h = 80 dB (Eylem değeri – alt seviye)

7. Sonuç

Gürültü Ölçümü, çalışma ortamındaki ses seviyelerinin teknik cihazlarla ölçülerek işitme sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesini sağlayan kapsamlı bir inceleme işlemidir. Düzenli ölçümler; işitme kayıplarının önlenmesine, iş kazalarının azaltılmasına ve güvenli çalışma ortamının oluşturulmasına önemli katkı sağlar.