Cnc Tezgahı Muayenesi
Cnc Tezgahı Muayenesi
CNC tezgâhları, hassas üretim yapan tüm sanayi sektörlerinde kullanılan, yüksek doğruluk ve tekrarlanabilirlik gerektiren makinelerin başında gelir. Talaşlı imalatın merkezinde bulunan CNC freze, torna, dik işleme merkezleri, router makineleri ve diğer CNC kontrollü tezgâhlar; mekanik, elektriksel ve yazılımsal bileşenlerin bir arada uyumlu çalışmasını gerektirir.
CNC Tezgâhı Muayenesi, tezgâhın mekanik yapısı, elektriksel güvenliği, eksen hassasiyeti, hidrolik-pnömatik sistemleri ve kontrol ünitesinin performansının uluslararası standartlara uygun şekilde test edilmesini kapsayan detaylı bir inceleme işlemidir.
Bu muayene; üretim güvenliğini, kalite sürekliliğini ve ekipmanın uzun ömürlü olmasını sağlar.
1. CNC Tezgahı Muayenesinin Amacı
Muayenenin temel hedefleri:
Tezgâhın mekanik, elektriksel ve yazılımsal bileşenlerinin güvenli çalıştığını doğrulamak
Eksen hassasiyeti ve konumlandırma hatalarını tespit etmek
Spindle performansını değerlendirmek
Vibrasyon ve gürültü seviyelerini ölçmek
Hidrolik ve pnömatik devrelerdeki kaçak ve arızaları belirlemek
Kesici takım bağlama ve iş parçası tutma elemanlarının güvenliğini kontrol etmek
Kullanıcı ve makine güvenliğini arttırmak
Arıza risklerini azaltmak ve duruş maliyetlerini önlemek
Hatalı çalışan bir CNC tezgâhı; üretim hatalarına, tolerans dışı parçalara, takım kırılmalarına ve iş kazalarına sebep olabilir.
2. CNC Tezgâhı Muayenesinde Kontrol Edilen Bileşenler
Muayene aşağıdaki tüm ana başlıkları kapsar:
1) Mekanik Aksam ve Yapısal Kontroller
X, Y, Z eksenlerinin fiziksel durumu
Lineer kızaklar ve rulmanlar
Vidalı miller (ball screw)
Gönyeleme ve tabla doğruluğu
Kayma yollarının durumu
Lubrikasyon sistemi ve yağ seviyeleri
2) Spindle (Ana Mil) Testleri
Rulman durumu
Devir hassasiyeti
Titreşim analizi
Isınma testi
Takım tutucu (BT40, HSK, ER vb.) kontrolü
3) Eksen Konumlandırma Testleri
Uluslararası standartlara göre:
Geri tepme (backlash) ölçümü
Konumlandırma hassasiyeti (Accuracy)
Tekrarlanabilirlik (Repeatability)
Lazer interferometre ile eksen ölçümleri (varsa)
Dijital komparatör testleri
4) Elektriksel ve Elektronik Kontroller
Şalter, kontaktör ve sigortaların durumu
Acil stop fonksiyonları
Sürücü (servo driver) kontrolü
Motor akımları ve sıcaklık değerleri
Elektrik panosu iç düzeni
İzolasyon testi
5) Hidrolik ve Pnömatik Sistem Kontrolleri
Hidrolik yağ seviyesi ve basınç
Hidrolik pompa performansı
Pnömatik hat kaçak testi
Silindirlerin çalışma performansı
Çekme mandreni ve iş parçası sıkma üniteleri
6) Operasyonel ve Güvenlik Fonksiyonları
Kapı switch testleri
Otomatik yağlama devresi
Limit switchler
İş mili koruma sistemi
Takım değiştirme ünitesi (ATC) fonksiyon testi
7) Kontrol Ünitesi (CNC Kontrol Paneli)
Fanuc, Siemens, Mitsubishi vb. kontrol sistemi testi
Yazılım hataları, alarm kontrolleri
Eksen parametreleri ve offset değerleri
Tuş takımı, ekran ve iletişim portları
3. CNC Tezgahı Muayenesi Nasıl Yapılır?
Muayene uluslararası standartlara göre yapılır:
ISO 230-1 – Geometrik Hassasiyet Testleri
ISO 230-2 – Konumlandırma Testleri
ISO 10791 – İşleme Merkezleri Testleri
TS EN 60204 – Makine Elektrik Güvenliği
1) Görsel Kontrol
Mekanik aksam
Elektrik panosu
Yağ kaçakları
Pnömatik bağlantılar
Tabla ve iş bağlama ekipmanları
2) Lazer / Komparatör ile Hassasiyet Testleri
Eksen uzunluğu boyunca doğruluk
Tekrarlanabilirlik ölçümü
Backlash tespiti
3) Titreşim ve Gürültü Ölçümleri
Spindle rulman arızası
Mekanik dengesizlik
Motor sorunları
4) Elektriksel Güvenlik Testleri
İzolasyon
Kaçak akım
Topraklama
Motor akım değerleri
5) Hidrolik–Pnömatik Performans Testleri
Basınç regülasyonu
Kaçak testi
Valf fonksiyonları
6) Spindle Performans Testi
Boşta çalışma
Isınma
Devir geçişleri
Titreşim analizi
7) Sonuçlandırma ve Raporlama
Hazırlanan raporda:
Uygunsuzluklar
Risk seviyeleri
Ölçüm sonuçları
Fotoğraflı bulgular
Teknik iyileştirme önerileri
ayrıntılı şekilde sunulur.
4. CNC Tezgahı Muayenesinin Avantajları
Üretim kalitesini artırır
Makinelerde ani duruşları önler
Tolerans dışı üretimin önüne geçer
Kesici takım ömrünü uzatır
Enerji verimliliğini artırır
Makine ömrünü uzatır
Operatör güvenliğini sağlar
Arıza maliyetlerini ciddi şekilde düşürür
5. Yasal Gereklilik
CNC tezgâhlarının periyodik kontrolü:
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
Makine Emniyet Yönetmeliği
TS EN 60204 Elektriksel Güvenlik Standartları
gereğince zorunludur.
Tezgâhlar genellikle yılda bir kez kontrol edilmelidir.
6. Sonuç
CNC Tezgahı Muayenesi, yüksek hassasiyetle çalışan CNC kontrollü makinelerin güvenli, stabil ve toleranslar içinde çalıştığını doğrulayan kritik bir kontroller bütünüdür.
Eksen hassasiyeti, spindle performansı, elektriksel güvenlik, hidrolik-pnömatik devreler ve kontrol ünitesi detaylı olarak incelenir.
Düzenli muayene sayesinde hem üretim hataları hem de iş kazaları minimuma iner.
