Aydınlatma Ölçümü
Aydınlatma Ölçümü
Aydınlatma ölçümü, çalışma ortamındaki ışık şiddetinin görev gereksinimlerine, iş sağlığı standartlarına ve ergonomik ihtiyaçlara uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan profesyonel bir iş hijyeni değerlendirmesidir. Fabrikalar, depolar, ofisler, üretim hatları, laboratuvarlar, hastaneler, montaj alanları ve ince işçilik gerektiren tüm çalışma bölgelerinde doğru aydınlatma, hem çalışan güvenliği hem de verimlilik açısından kritik öneme sahiptir.
Yetersiz veya aşırı aydınlatma; göz yorulması, baş ağrısı, konsantrasyon kaybı, iş hataları ve iş kazalarına yol açabilir. Bu nedenle Aydınlatma Ölçümü, çalışma alanlarında ışık seviyelerinin standartlara uygunluğunu belirleyerek güvenli ve ergonomik bir ortam oluşturmayı amaçlar.
1. Aydınlatma Ölçümünün Amacı
Aydınlatma ölçümünün temel amaçları:
Ortamdaki ışık düzeyinin çalışma şartlarına uygunluğunu belirlemek
Yetersiz, aşırı veya düzensiz aydınlatma kaynaklı riskleri tespit etmek
Çalışanların görsel konforunu artırmak
Göz sağlığını korumak ve görsel yorgunluğu azaltmak
İş kazası risklerini azaltmak
Enerji verimliliği için doğru ışık seviyelerini optimize etmek
Doğru aydınlatma, hem güvenlik hem performans açısından hayati bir unsurdur.
2. Aydınlatma Ölçümünde Kontrol Edilen Parametreler
Aydınlatma ölçümleri, ışığın teknik ve ergonomik kriterlerinin değerlendirilmesini içerir:
1) Aydınlık Düzeyi (Lux)
Luxmetre cihazıyla ölçülür
Çalışma yüzeyinin doğru seviyede aydınlatılması değerlendirilir
2) Parlama (Glare)
Aşırı parlaklık ve yansıma kaynaklarının tespiti
UGR (Unified Glare Rating) analizi gerekirse yapılır
3) Homojenlik (Uniformity)
Işık dağılımının eşitliği incelenir
Karanlık bölgeler veya aşırı aydınlık noktalar tespit edilir
4) Işık Rengi (Kelvin)
Çalışma ortamının renk sıcaklığı değerlendirilir
Soğuk/beyaz/sıcak ışık seçimi iş türüne göre analiz edilir
5) Işık Kaynağı Türü
LED, floresan, metal halide vs. türlerin uygunluğu kontrol edilir
3. Aydınlatma Ölçümü Nasıl Yapılır?
Ölçüm işlemi ulusal ve uluslararası standartlara göre yapılır:
TS EN 12464-1 / Aydınlatma Standartları (İç Mekân)
TS EN 12464-2 (Dış Mekân)
ISO 8995 – CIE Aydınlatma Standardı
1) Ölçüm Planlaması
Çalışma alanı analiz edilir
Görev bölgeleri tanımlanır (montaj masası, depo koridoru, büro vb.)
Ölçüm noktaları belirlenir
2) Lux Ölçümü
Luxmetre ile çalışma yüzeyi seviyesinde ölçüm yapılır
Farklı noktaların ortalama, minimum ve maksimum değerleri kaydedilir
3) Homojenlik Analizi
Işık dağılımı değerlendirilir
Gölge ve parlama yapan alanlar tespit edilir
4) Parlama Testleri
Yüksek parlaklık yayan ışık kaynakları değerlendirilir
5) Raporlama
Hazırlanan raporda:
Tüm ölçüm sonuçları
Standartlara uygunluk değerlendirmesi
Eksik veya fazla ışık olan noktalar
İyileştirme önerileri
Enerji verimliliği değerlendirmesi
Fotoğraflı bulgular
detaylı olarak sunulur.
4. Aydınlatma Ölçümünün Avantajları
Çalışanların görsel konforunu artırır
Göz sağlığını korur, yorgunluğu azaltır
İş kazası risklerini minimuma indirir
İnce işçilik gerektiren görevlerde hata oranını azaltır
Enerji israfını önler
Aydınlatma tasarımının iyileştirilmesini sağlar
Yasal standartlara tam uyum sağlar
5. Yasal Gereklilik
Aydınlatma ölçümleri Türkiye’de:
İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği
kapsamında yapılması gereken değerlendirmelerdendir.
Her sektör için minimum aydınlatma değerleri tablolarla belirlenmiştir (örneğin ofis: 500 lux, ince montaj: 1000 lux, depo: 100–200 lux vb.)
6. Sonuç
Aydınlatma Ölçümü, çalışma ortamındaki ışık seviyelerinin teknik cihazlarla ölçülerek çalışan sağlığı, iş güvenliği ve üretim verimliliği açısından değerlendirilmesini sağlayan kritik bir inceleme işlemidir. Düzenli ölçümler sayesinde görsel konfor artırılır, hata oranları düşer ve daha güvenli bir çalışma ortamı oluşturulur.
