Termal Konfor Ölçümü
Termal Konfor Ölçümü
Termal konfor, çalışanların bulundukları ortamın sıcaklık, nem, hava akımı ve radyant ısı koşullarına bağlı olarak kendilerini ne derece rahat hissettiklerini ifade eden önemli bir iş sağlığı göstergesidir. Fabrika, ofis, depo, üretim alanı, kazan daireleri, fırın bölgeleri ve soğuk depolar gibi farklı sıcaklık koşulları içeren çalışma alanlarında termal konforun uygun seviyede olması, hem çalışan sağlığı hem de verimlilik açısından kritik öneme sahiptir.
Termal Konfor Ölçümü, çalışma alanındaki sıcaklık, bağıl nem, hava hızı, ısı dağılımı ve termal radyasyonun uluslararası standartlara göre değerlendirilmesini sağlayan profesyonel bir inceleme işlemidir. Bu ölçüm, çalışanların maruz kaldığı ısı stresini veya ısı konforsuzluğunu tespit ederek risklerin azaltılmasını sağlar.
1. Termal Konfor Ölçümünün Amacı
Termal konfor ölçümünün temel amaçları:
Ortam sıcaklığının çalışan için uygun aralıkta olup olmadığını belirlemek
Aşırı sıcak veya soğuk kaynaklı sağlık risklerini tespit etmek
Isı stresi, soğuk stres ve termal yük risklerini değerlendirmek
Hava akımı ve nem oranının uygunluğunu doğrulamak
Çalışma ortamında konfor seviyesini yükseltmek
Verimlilik kaybı, yorgunluk ve iş kazalarına neden olabilecek termal dengesizlikleri ortadan kaldırmak
Aşırı sıcaklık ya da dengesiz termal koşullar; dikkat dağınıklığı, kas yorgunluğu, terleme, baş dönmesi, donma riski ve ciddi ısı stresi gibi durumlara yol açabilir.
2. Termal Konfor Ölçümünde Kontrol Edilen Parametreler
Termal konfor; birden fazla fiziksel parametrenin birlikte ölçülmesiyle değerlendirilir:
1) Sıcaklık (Dry Bulb Temperature)
Ortamın kuru termometre sıcaklığı ölçülür.
Farklı bölgelerde sıcaklık dağılımı analiz edilir.
2) Bağıl Nem (Relative Humidity)
Ortamdaki su buharı oranı değerlendirilir.
Fazla nem, sıcaklık hissini artırır; düşük nem solunum problemlerine yol açabilir.
3) Hava Hızı (Air Velocity)
Çalışan üzerindeki hava akımının etkisi ölçülür.
Yüksek hava akımı soğuk stresine neden olabilir.
4) Radyant Isı (Radiant Temperature)
Makine, fırın, güneş ışığı gibi kaynaklardan yayılan ısı etkisi analiz edilir.
5) Isı Stresi Parametreleri
Gerekli durumlarda:
WBGT (Wet Bulb Globe Temperature)
PMV (Predicted Mean Vote)
PPD (Predicted Percentage Dissatisfied)
hesaplamaları yapılır.
3. Termal Konfor Ölçümü Nasıl Yapılır?
Ölçüm işlemleri uluslararası ve ulusal standartlara göre gerçekleştirilir:
ISO 7730 – Termal Konfor Standartları
ASHRAE 55 – İç Mekan Termal Çevre Standardı
TS EN 27243 – Sıcak Ortamlarda Isı Stresi Standardı
1) Ölçüm Cihazlarının Yerleşimi
Çalışma yüksekliğinde (0.1 m – 1.1 m – 1.7 m) ölçümler yapılır.
Farklı bölgelerde sıcak-soğuk noktalar belirlenir.
2) Parametre Analizi
Sıcaklık, nem, hava akımı ve radyant ısı cihazlarla kaydedilir.
Ortamın genel termal dengesi değerlendirilir.
3) Termal Konfor İndekslerinin Hesaplanması
PMV–PPD değerleri
WBGT sıcaklık indeksi
Operatif sıcaklık
Termal dengesizlik analizi
4) Risk Değerlendirmesi
Aşırı sıcak veya soğuk bölge tespiti
Çalışan maruziyet süreleri
Termal yük hesaplamaları
5) Raporlama
Hazırlanan raporda şunlar yer alır:
Ölçüm sonuçları
Çalışma ortamının termal konfor durumu
Riskli bölgeler
İyileştirme önerileri
Fotoğraflı raporlama
4. Termal Konfor Ölçümünün Avantajları
Çalışan sağlığını korur
Konsantrasyon ve performansı artırır
Isı stresine bağlı iş kazalarını azaltır
Ortamda konfor ve ergonomiyi yükseltir
Enerji verimliliği için doğru klima/havalandırma ayarı sağlar
İş verimliliğini ve çalışma kalitesini artırır
5. Yasal Gereklilik
Türkiye’de termal konfor ölçümleri:
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
Çalışma Ortamı Gözetimi Yönetmeliği
kapsamında değerlendirilir ve yüksek/ düşük sıcaklık içeren iş yerlerinde düzenli yapılması tavsiye edilir.
6. Sonuç
Termal Konfor Ölçümü, çalışma ortamındaki sıcaklık, nem, hava akımı ve radyant ısı seviyelerini değerlendirerek çalışanların konforlu ve güvenli bir ortamda çalışmasını sağlayan kapsamlı bir inceleme sürecidir. Düzenli ölçümler, hem çalışan sağlığını korur hem de üretkenliği artırarak iş kazalarını ve verim kayıplarını önemli ölçüde azaltır.
