Depolama ve Raf Sistemleri Muayenesi

Depolama ve raf sistemleri, işletmelerde ürünlerin güvenli, düzenli ve verimli şekilde depolanmasını sağlayan temel yapı elemanlarıdır. Ağır yük rafları, paletli depolama sistemleri, çelik raflar, drive-in raf sistemleri, konsol kollu raflar, otomatik depo rafları ve diğer tüm depolama çözümleri; yüksek taşıma kapasiteleri ve yapısal dayanımları nedeniyle periyodik kontrol gerektirir.

Depolama ve Raf Sistemleri Muayenesi, rafların statik dayanımı, montaj uygunluğu, bağlantı elemanları, ankraj sağlamlığı, dikme ve travers yapısı, yük taşıma kapasitesi ve devrilme riskinin uluslararası standartlara göre kontrol edilmesini kapsayan kapsamlı bir inceleme işlemidir.

1. Depolama ve Raf Sistemleri Muayenesinin Amacı

Muayenenin temel hedefleri:

• Raf sistemlerinin güvenli bir şekilde yük taşıdığını doğrulamak

• Çökme, devrilme ve çarpışma risklerini belirlemek

• Bağlantı elemanları ve ayak korumalarının uygunluğunu denetlemek

• Yük dağılımı ve kapasite kullanımının standartlara uygunluğunu kontrol etmek

• Operatör ve depo personelinin güvenliğini sağlamak

• Raflarda oluşan hasar ve deformasyonları erken tespit etmek

Raf sistemleri genellikle forklift çarpmaları, aşırı yükleme ve hatalı kullanım nedeniyle zarar görebilir; bu nedenle düzenli muayene hayati önem taşır.

2. Muayene Kapsamında Kontrol Edilen Bileşenler

Kontroller hem yapısal hem mekanik hem de güvenlik odaklıdır:

1) Yapısal Raf Elemanları

• Dikmeler (upright)

• Traversler (beam)

• Yatay ve çapraz bağlantılar

• Ayak korumaları

• Raf taban plakaları

• Raf çerçevesi ve taşıyıcı elemanlar

• Çelik sac ve profil kalınlıkları

2) Bağlantı Elemanları

• Cıvata, somun, pim ve kilitleme sistemleri

• Kilit mandalı (beam lock) kontrolleri

• Montaj uygunluğu

• Ankraj (zemin bağlantı) kontrolü

• Gevşeme, deformasyon, yıpranma tespiti

3) Yük Kapasitesi ve Dağılımı

• Raf taşıma kapasiteleri

• Yüklerin raf boyunca doğru dağıtılması

• Kapasite etiketlerinin varlığı ve doğruluğu

• Standart dışı yükleme tespiti

• Aşırı yük riski analizi

4) Fiziksel Hasar Kontrolleri

• Forklift çarpma izleri

• Dikme eğilmesi veya bükülmesi

• Çapraz bağlantı kopmaları

• Korozyon, çatlak ve deformasyon

• Raf seviyelerinde düşeylik kaybı

5) Güvenlik ve Stabilite Kontrolleri

• Devrilmeye karşı ankraj bağlantıları

• Raf ayak koruma demirleri

• Çarpma bariyerleri (forklift bariyeri)

• Raf araları ve koridor genişlikleri

• Raf dengesizlik kontrolleri

6) Depo Genel Alan Kontrolleri

• Forklift çalışma alanları

• Acil çıkış koridorları

• Uyarı levhaları ve güvenlik talimatları

• Zemin durumu

• Raf numaralandırma ve yönlendirme etiketleri

3. Depolama ve Raf Sistemleri Muayenesi Nasıl Yapılır?

Muayene uluslararası standartlara göre uygulanır:

• EN 15635 – Depolama Sistemleri Kullanım ve Bakım Standardı

• FEM 10.2.02 – Hafif ve Ağır Yük Raf Sistemleri Kontrolü

• ISG Mevzuatı ve Depo Güvenliği Yönetmelikleri

1) Görsel Kontrol

• Dikme ve travers hasarları

• Bağlantı elemanları

• Koruyucu bariyerler

• Zemin tespitleri

• Çarpma ve eğilme izleri

2) Yapısal Ölçümler

• Düşeylik ölçümü (dikey kayma tespiti)

• Travers bağlantı açıklıkları

• Ankraj sağlamlığı

• Deformasyon ölçümleri

• Profil bükülme kontrolü

3) Stabilite Testleri

• Raf sisteminin sabitlenme kontrolü

• Çapraz bağlantı dayanımı

• Temel bağlantılarının sağlamlığı

4) Kapasite Kontrolü

• Raf kapasite etiketleri kontrolü

• Aşırı yükleme tespiti

• Yük dağılım analizleri

5) Operasyonel Güvenlik Testleri

• Forklift çarpma analizi

• Raf koruma elemanlarının testi

• Güvenlik etiketlerinin görünürlüğü

6) Raporlama

Muayene sonucunda hazırlanan raporda:

• Fotoğraflı bulgular

• Tespit edilen uygunsuzluklar

• Risk seviyeleri (düşük-orta-yüksek)

• Gerekli düzeltici öneriler

• Kapasite ve stabilite değerlendirmeleri

detaylı bir şekilde sunulur.

4. Depolama ve Raf Sistemleri Muayenesinin Avantajları

• Devrilme ve çökme riskini ortadan kaldırır

• İnsan ve ekipman güvenliğini sağlar

• Aşırı yük nedeniyle oluşan hasarları önler

• Raf ömrünü uzatır

• Depo operasyonlarını daha güvenli hâle getirir

• Uluslararası standartlara uyum sağlar

• Sigorta ve denetim süreçlerinde avantaj sunar

5. Yasal Gereklilik

Türkiye’de depolama ve raf sistemlerinin periyodik kontrolü:

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

• İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

gereğince yılda en az 1 kez yapılması zorunludur.

Ayrıca EN 15635 standardı rafların düzenli olarak uzman kişiler tarafından kontrol edilmesini şart koşmaktadır.

6. Sonuç

Depolama ve Raf Sistemleri Muayenesi, raf sistemlerinin yapısal dayanıklılığını, yükleme güvenliğini, ankraj bağlantılarını, travers ve dikme bütünlüğünü ve depo operasyon güvenliğini kontrol eden çok yönlü ve kritik bir inceleme sürecidir. Düzenli muayene; hem çalışan güvenliğini artırır hem de depolama sistemlerinin uzun ömürlü ve verimli çalışmasını sağlar.